Deel 2 ‘Op weg naar pakjesavond’ vanaf 14 november te zien
De cast van de beloonde sinterklaasserie (Foto: Nickelodeon)
Het lijkt de Nederlandse mainstream nieuwsmedia totaal te zijn ontgaan dat de sinterklaasserie van Nickelodeon, ‘Op weg naar pakjesavond – Sint vermist!’, door de doelgroep van vier tot zes jaar tijdens Cinekid 2016 op 21 oktober is beloond met de PUBLIEKSPRIJS, want bedoelde nieuwsmedia hebben er – voor zover ik kan nagaan – geen enkel bericht aan gewijd.
En dat is wel opvallend, want bij de aankondiging van deze sinterklaasserie waren ze er als de kippen bij om er wel over te publiceren. Reden: het hele land was in rep en roer omdat Nickelodeon in 2015 besloot de geplande serie ‘Slot Marsepein’ te schrappen omdat er zwarte pieten in zaten. In plaats daarvan maakte de grootste televisiezender van Nederland de nu beloonde sinterklaasserie ‘Op weg naar pakjesavond – Sint vermist!’ met naturel, ongeschminkte pieten.
Als voorbeeld neem ik NRC, die er in 2015 zo over berichtte:
Waarom de zender daartoe overging legde de woordvoerder van Nickelodeon uit in hetzelfde artikel in NRC: “Met de ongeschminkte Pieten willen wij Sinterklaas op onze zender een feest voor álle kinderen laten zijn. De Pieten laten hun eigen huidskleur zien, wat hun etnische afkomst ook is. Ze zien eruit zoals veel kinderen die als ‘pietje’ verkleed zijn bij de intocht van de Sint.”
Nou, de échte doelgroep, namelijk alle Nederlandse kinderen van vier tot zes jaar, besloot op vrijdag 21 oktober 2016 deze serie dus met de Publieksprijs te belonen. Nickelodeon en de pieten uit genoemde serie waren daar zeer verheugd over, liet de Planpiet op Facebook weten.
Cinekid stuurde via het ANP een persbericht rond over alle awards die op genoemde datum zijn bekend gemaakt en uitgereikt. Dat bericht begint zo:
Vrijdagavond (21 oktober) zijn in het Westergastheater in Amsterdam de Cinekid jury- en publieksprijzen van 2016 uitgereikt, in de categorieën film, televisie en nieuwe media.
En in de opsomming die volgt, staat er dit:
Cinekid Kinderkast 4 – 6 jaar (Publieksprijs): OP WEG NAAR PAKJESAVOND / Jop de Vries / NL Film & TV / Nickelodeon
Regisseur Jop de Vries feliciteert de dag na de uitreiking van de award scenarioschrijfster Anya Koek opnieuw. Zij heeft de award in handen. Het bronzen beeld is ontworpen door Jan Wolkers.(Screenshot met toestemming geplaatst.)
Zou deze publieksprijs voor de sinterklaasserie van Nickelodeon de beslissing van RTL – om voortaan alle blackface Zwarte Pieten te schrappen – hebben beïnvloed? Je zou het bijna denken! De link tussen genoemde kwesties is om twee redenen natuurlijk snel gelegd.
1. de overstap van ‘Opa Piet’ Peter Faber:
In 2014 en 2015 speelde hij in het Sinterklaasjournaal van de publieke omroep de rol van “Opa Piet”. NRC berichtte in het eerder genoemde artikel over de omslag bij Nickelodeon in 2015: “Deze cultuuromslag werd trouwens aangejaagd door Opa Piet, gespeeld door Peter Faber, die in de laatste aflevering (van het Sinterklaasjournaal-UM) als zwarte hulpsint naast Sinterklaas uitreed. Diezelfde Peter Faber speelt nu bij Nickelodeon zelf Sinterklaas, ongeschminkt.”
2. de datum van de bekendmaking:
Op 21 oktober wint de Nickelodeon serie de publieksprijs, en op 24 oktober maakt RTL via een persbericht bekend: RTL kiest voor de Schoorsteen Piet. Deze Piet is vanaf nu de enige Piet die in de RTL programma’s te zien is. Dit besluit is genomen door de directie van RTL na de vele gesprekken die zijn gevoerd met zowel voor- als tegenstanders van Zwarte Piet.
En zou in een eerder stadium het vertrek van nieuwspresentatrice Diana Matroos bij RTL een katalysator in het denken bij de omroep zijn geweest? In oktober 2015 besloot ze niet meer te zwijgen over haar ervaringen met discriminatie op de redactie en vertelde onder andere: “Ik heb meegemaakt dat iemand met een leidinggevende functie op de redactie een handvol pepernoten op mijn bureau strooide en zei: ‘Voor de enige Zwarte Piet op de redactie!’ Ik dacht: hoe is het mogelijk?”
Haar verhaal wordt nationaal nieuws, ze wordt overal gevraagd om te spreken. In 2016 besluit Matroos dat de wegen zich zullen scheiden, na achttien jaar werken bij RTL Nieuws wil ze iets anders doen.
Niet gek om te bedenken dat RTL door alle aandacht zich achter de oren is gaan krabben, want in 2015 moest RTL nog niets van het afschaffen van Zwarte Piet weten.
In het persbericht van 2016 zegt het bedrijf: “Met de keuze voor de Schoorsteen Piet geeft RTL inhoud aan deze verklaring en volgt het bedrijf het voorbeeld van de Stichting Sinterklaas in Amsterdam, die in 2014 de Schoorsteen Piet introduceerde.”
Ja, dan leg je nog meer de link met het succes van de beloonde serie van Nickelodeon, die het in 2015 wel aandurfde, ondanks de storm van protest van liefhebbers van blackface Zwarte Piet.
Het persbericht van RTL wordt door alle mainstream nieuwsmedia opgepakt en gepubliceerd, ook door NRC.
De VVD, die bij monde van minister president Mark Rutte vond dat de politiek zich niet met de maatschappelijke discussie over de uiterlijke verandering van de pieten van Sinterklaas moest bemoeien, bemoeide zich er na de bekendmaking van RTL toch nadrukkelijk mee, in de persoon van fractievoorzitter Halbe Zijlstra, die erg emotioneel reageerde door te stellen: “Daarmee vermoord je het sinterklaasfeest.” Waarna zowat alle politieke partijen zich erover uitspraken.
Halbe Zijlstra mocht bij Pauw op televisie uitleggen waarom hij zo emotioneel had gereageerd, en werd door zijn onbegrijpelijke ‘uitleg’ daarna een bron van vermaak voor columns en programma’s zoals Lubach op Zondag.
Waarom de mainstream nieuwsmedia geen follow up artikel over de beloning van de succesvolle sinterklaasserie van Nickelodeon hebben gepubliceerd, is een raadsel. Misschien omdat de bekendmaking in kleine lettertjes stond aangegeven en men niet snapte hoe belangrijk die duiding was? Geen idee. Maar dat de serie deze prijs heeft gekregen, is belangrijk nieuws vanwege de maatschappelijke context, waarin vanaf 2011 het blackface uiterlijk van Zwarte Piet zwaar onder nationaal en internationaal vuur staat. Het VN-Comité voor de Uitbanning van Rassendiscriminatie, de ombudsman in Nederland, een lange lijst van organisaties en personen hebben zich hierover uitgesproken, en elk jaar is het protest bij de intocht in november groter (dit jaar in Maassluis op 12 november), en ook internationale media als CNN en Al Jazeera maakten er reportages over. Van CNN is via deze link te bekijken: Is this Dutch holiday character racist?
Een ding is zeker: nu de doelgroep zelf heeft laten weten totaal geen moeite te hebben met verandering van een fictieve figuur, die sinds Jan Schenkman in 1850 het eerste sinterklaasboek (toen heette de goedheiligman nog Sint Nicolaas) publiceerde al vaker aan verandering onderhevig was, kan niemand meer tegenhouden dat Sinterklaas een steeds eigentijdser en inclusiever volksfeest wordt voor álle Nederlandse kinderen. Melis Stoke (pseudoniem van Herman Salomonson), die in 1930 reeds een aanklacht over Zwarte Piet publiceerde in de Groene Amsterdammer, kan nu hopelijk in vrede rusten.
De kinderen van vier tot zes jaar willen meer. En daarom zendt Nickelodeon vanaf 14 november 2016 deel 2 van ‘Op weg naar pakjesavond’ uit. Om de komende spannende weken te overbruggen, mogen de kinderen als opwarmertje eerst nog de herhaling van deel 1 zien, vanaf 31 oktober, zo liet de zender op Facebook weten.
Usha Marhé 