In april 1930 publiceerde De Groene Amsterdammer een special, het ‘Neger-Nummer’, met allerlei invalshoeken over de mensen die toen ‘negers’ werden genoemd. Uit dat nummer blijkt dat de verschijning van Zwarte Piet toen al als problematisch werd ervaren, vanwege het racistische element. Het is voor het collectieve Nederlandse historische besef zeer de moeite waard om het hele nummer te lezen. Zowel de de download-link als de pdf van het gehele nummer staan onderaan deze pagina. Als u de onderstaande afbeeldingen wilt vergroten om ze beter te zien, klik dan op afbeelding, u ziet daarna dat u de afbeelding kunt vergroten.
In dit nummer publiceerde Melis Stoke (pseudoniem van Herman Salomonson) een felle aanklacht tegen de racistische bejegening van de gekleurde mens in Nederland. In 2014 zouden we dit stuk precies zo kunnen herdrukken, want structureel er is niet zoveel veranderd.
Nogmaals het laatste stuk zodat u het beter kunt lezen, klik op de afbeelding om het te vergroten.
En nu nogmaals de laatste alinea’s. Melis Stoke schreef reeds in 1930 precies op wat er wordt bedoeld met zwartepiet-niet.
Hoe ik op het spoor kwam van deze publicatie van De Groene Amsterdammer? Via Twitter, middels deze tweet, op 28 november 2014.
Ramona had de link van een eerdere tweet over dit onderwerp, op 21 november 2014.
Waarna ik het volledige nummer van 19 april 1930 van De Groene Amsterdammer heb gedownload via deze link van de Universiteit Leiden. Het is de moeite waard om het hele nummer te lezen. De pdf kunt u onderaan dit bericht op deze pagina vinden en downloaden. U kunt het ook zelf downloaden van de website van de Universiteit Leiden. Klik op de link, u zult zien dat er in de rechterbovenhoek ‘Book PDF’ staat. Klik daarop, u kunt de pdf-versie downloaden en opslaan.
In de 13de eeuw leefde er een schrijver die Melis Stoke heette. Deze Stoke werd vermoedelijk in 1235 in Zeeland geboren, hij stierf rond 1305. Dat hij kon lezen en schrijven was in die tijd uitzonderlijk. (Bron: Wikipedia) Eén van zijn werken, tevens één van de eerste boeken in het Nederlands, heet Rijmkroniek. Daarin staat het verhaal over de moord op Floris V. Stoke was een klerk in dienst van Floris V.
Herman Salomonson, auteur van bovenstaand stuk uit De Groene Amsterdammer, koos de naam Melis Stoke als zijn pseudoniem. Hij werd op 24 maart 1892 in Amsterdam geboren, en in 1942 in het concentratiekamp Mauthausen vermoord. Er is een boek over hem gepubliceerd: Melis Stoke: Ik kijk de kat uit de klapperboom, Vijftig Indische rijmkronieken. Samenstelling en inleiding door Gerard Termorshuizen, KITLV Uitgeverij, 135 pagina’s. Voor informatie over het boek, klik hier. U kunt ook op de website van de Nederlandse Poëzie Encyclopedie over hem lezen.
Straten in verschillende steden in Nederland zijn naar Melis Stoke vernoemd: Melis Stokestraat. Lees voor verdieping over zwartepiet-niet ook mijn essay met de titel: Is Zwarte Piet de El Negro van Nederland?
pdf De Groene Amsterdammer april 1930 – Neger-nummer – lees blz36
Usha Marhé 