Onderzoek doen voor een boek is iets wonderbaarlijks, je komt allerlei leuke dingen tegen waar je eigenlijk niet naar op zoek bent, maar die je moet delen omdat ze te interessant zijn om voor jezelf te houden. Zo heb ik altijd wel willen weten wie J.F. Nassy was, naar wie de Nassylaan is vernoemd, en kijk, daar lag een deel van de informatie onlangs plotseling voor mijn neus, in de vorm van een stencil van vier bladzijden over de honderdste verjaardag van Oma Nassy. Deze grande dame werd op 30 maart 1866 in het district Nickerie geboren als Margaretha Jacoba Brouwer. Zij trouwde later met Johan Frederik Nassy, die werd geboren op 5 juni 1866 te Paramaribo. Over hun leven samen staat er van alles op het stencil, waarvan de eerste en tweede pagina zijn gewijd aan een artikel en een uitnodiging in verband met Oma Nassy’s honderdste verjaardag. Prachtig om te lezen en zo in de tijd terug te kunnen kijken!
Felicitaties ontving zij thuis, zoals u hierboven kunt lezen. Over de viering van haar verjaardag verschenen twee artikelen in de krant; het feest vond plaats op het erf van Theater Thalia, naast de woning van de familie Nassy. Het stencil eindigt met een dankwoord van de jarige.
Haar echtgenoot was reeds eerder overleden, op 24 januari 1947, een paar maanden voor zijn tachtigste verjaardag. Ze hebben blijkens alle krantenberichten een goed leven met elkaar gehad.
Johan Frederik Nassy studeerde in 1892 af aan de Geneeskundige School te Paramaribo, hij was toen zesentwintig. Datzelfde jaar vond het huwelijk tussen Johan en Margaretha plaats. In 1894 werd hij uitgezonden naar Nickerie, ik neem aan dat zijn ega met hem meeging. Na twee jaren keerden zij terug naar Paramaribo, waar hij zich als particuliere arts vestigde in het hoekhuis aan wat toen nog de Wagenwegstraat heette, naast Theater Thalia.
aankondiging in De West-Indiër van 03-02-1892
In het blad ‘De Surinamer’ van 22 augustus 1897 staat dat Margaretha Johanna Brouwer, echtgenote van Johan Frederik Nassy, op 8 augustus is bevallen van een dochter. Zij zijn dan beiden 31 jaar oud, het is niet hun eerste kind. Samen worden ze de trotse ouders van negen kinderen. Een van de zonen overlijdt vrij jong in 1939, volgens een advertentie in dagblad De West.
Dokter Nassy heeft ook kinderen buiten zijn huwelijk. Met Cornelia Werners (3 september 1892 – 7 augustus 1987) krijgt hij drie kinderen: Thomas Percy Werners (1925, inmiddels overleden), Edmund Siegfried Werners (1929) en Carla Werners (1934). Cornelia Werners is ook de moeder van Frank Edgar Essed (1918-1988), die een zeer bekende man in de Surinaamse maatschappij is geworden; zijn vader was inspecteur van politie Frederik Essed. Met Juliana Katrijntje Riedewald (geboren te Coronie, waarschijnlijk in 1910 of 1911 – overleden 1976 of 1977) krijgt Nassy, die dan zesenzestig jaar is, nog een zoon: Harold Riedewald (1933 – 1982), die op 8 december 1982 overlijdt als een van de slachtoffers van de decembermoorden.
Deze foto is gemaakt op 3 september 1982. Cornelia Werners viert op die dag haar 90ste verjaardag. V.l.n.r. Harold Riedewald, Siegfried Werners, Mathilda Blijd (een nichtje dat door Cornelia Werners is opgevoed), Waldi Esajas, Carla Esajas-Werners, Eva Essed-Fruin, Frank Essed. (Familiefoto, met toestemming van Eva Essed – Fruin geplaatst. Fotograaf: nu onbekend, naar die naam wordt nog gezocht.)
Hij is volgens de krantenberichten een populaire arts, mede omdat hij zeer sociaal bewogen is. Op 19 juli 1916 opent hij officieel het R.K. Sint Vincentius Ziekenhuis op de hoek van de Koninginnestraat en de Prins Hendrikstraat. Het ziekenhuis is vernoemd naar de Heilige Vincentius à Paolo, 19 juli is de feestdag van deze heilige. Vanaf de opening is Nassy de eerste directeur van dit ziekenhuis en zal dat tot 1938 blijven. Daarnaast beoefent hij ook zijn particuliere dokterspraktijk. In 1923 wordt hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. In 1937 viert hij zijn zeventigste verjaardag, waarover een artikel in de krant verschijnt.
De West, 07-06-1937
Tien jaren daarna overlijdt hij, in 1947. Volgens een lang artikel in de krant sterft hij na meer dan vijftig jaren geneeskundige praktijk in het Sint Vincentius Ziekenhuis. Uit een latere dankbetuiging (zie verder) van zijn weduwe blijkt dat hij ziek was.
Het Nieuws, 25-01-1947
Zijn overlijden veroorzaakt veel beroering in de gemeenschap. Zijn echtgenote plaatst een advertentie in De West om te bedanken voor de overstelpende blijken van deelneming, ‘tijdens de ziekte en na het overlijden van mijn man’.
dagblad De West, 07-02-1947
Ongeveer anderhalf jaar na zijn overlijden wordt de straat waar hij in heeft gewoond naar hem vernoemd: de Wagenwegstraat vanaf de Stoelmansstraat heet vanaf juni 1948 de Dr. J. F. Nassylaan. In een krantenbericht wordt uitgelegd waarom Gouverneur Brons die straat naar hem heeft vernoemd.
Het Nieuws, 08-06-1948
Oma Nassy overleefde haar man nog een lange tijd. Zij overleed op 4 maart 1969, een paar weken voordat ze honderdendrie jaar zou worden. In 1971 werd de ‘Margaretha Jacoba Nassy-Brouwer Stichting’ opgericht. In 1975 verscheen een boekje over deze markante vrouw, ‘Herinneringen aan Oma Nassy’, samengesteld door de familie en theatermaakster Thea Doelwijt. Na haar dood werd ook zij – net als haar echtgenoot – ‘vereeuwigd’ doordat er een school naar haar werd vernoemd: de Nassy-Brouwerschool aan de Prinsessestraat 266-268. Deze school is ontstaan uit de Alvares kleuterschool die (volgens de website van de school) werd geopend in 1891. In 1957 werd de kleuterschool uitgebreid met een eerste klas, waarna er ieder jaar een klas bijkwam. ‘In 1971 werd de stichting Margaretha Jacoba Nassy-Brouwer opgericht en kreeg deze nieuw gegroeide school voor lager onderwijs een eigen naam: de Nassy-Brouwerschool’, aldus de informatie op de website van de school. Mevrouw Nassy-Brouwer ‘heeft zich enorm ingezet voor de totstandkoming van deze school. Ook heeft zij zich tot op hoge leeftijd ingezet voor de jeugd van Suriname en gepropageerd dat er in de samenleving een waardige plaats voor de jeugd moet worden gereserveerd, daar de toekomst aan hen behoort.’
Vrije Stem, 11-04-1975
In de woning van het echtpaar Nassy-Brouwer aan de J.F. Nassylaan 2 is later het kantoor van Mets Travel & Tours gevestigd, waardoor dit historische hoekhuis in goede staat bewaard is gebleven. Theater Thalia staat aan de J.F. Nassylaan 4.
De familie Nassy-Brouwer woonde in dit huis, vanaf de naamgeving in 1948 was het adres: Dr. J.F. Nassylaan 2. Later werd in deze woning het kantoor van Five Star Petroleum N.V. gevestigd. Tegenwoordig is METS Travel & Tours erin ondergebracht. (Foto: Stichting Surinaams Museum)
©artikel/tekst: Usha Marhé, 2015
Ik heb helaas (nog) geen foto’s van dit interessante echtpaar kunnen vinden, mede omdat Dr. Nassy zich niet graag liet fotograferen. Wellicht dat er in het archief van het St. Vincentius ziekenhuis foto’s zijn. Indien u als lezer of familielid op wonderbaarlijke wijze toch over een foto beschikt en mij die wil sturen, zodat ik het bij dit artikel kan plaatsen (uiteraard met bronvermelding), dan kunt u mij mailen via ushamarhe@gmail.com. Bij voorbaat dank!
——————————————————————————————————————————————–
Geachte bezoeker, dank u voor het lezen van dit gratis aangeboden artikel. Zoals u ziet, besteed ik veel tijd aan onderzoek om mijn artikelen zo goed mogelijk te onderbouwen, zodat u een interessant stuk te lezen krijgt. U kunt uw waardering voor mijn werk laten merken door mij te steunen in de kosten voor onderzoek. Een kleiner bedrag per artikel of een grotere jaarlijkse donatie, elk bedrag is welkom. Lezers in Nederland kunnen een donatie overmaken op rekeningnummer NL33 INGB 0004391004 t.n.v. Usha Marhe te Amsterdam o.v.v. ‘donatie onderzoekskosten’. Lezers in Suriname kunnen doneren via de Mopé app; stuurt u mij een mail, dan stuur ik u mijn Mopé nummer. Donaties via Mopé schenk/besteed ik aan een goed doel in Suriname. Bij voorbaat dank! UNM
Usha Marhé 
Heel leuk om de verschillende artikelen over oma Nassy (en opa Nassy) te lezen. Mijn naam is Tom Comello, 51 jaar, woon in Haarlem en ben een van haar twee achterkleinzonen. Onlangs heb ik twee super-8 filmpjes gevonden van zowel die 100-ste verjaardag als van haar begrafenis. Ik zou graag nog veel meer willen weten over mijn Surinaamse stamboom. Vooralsnog ga ik maar eens kijken wat ik nog meer kan vinden in spullen bij mij thuis.
Wauw, wat leuk dat u reageert! Ik zoek nog steeds naar een foto van uw opa en oma. Opa liet zich niet gauw fotograferen, heb ik begrepen. Mocht u een foto van ze hebben, dan plaats ik het graag bij dit artikel. Hopelijk heeft u ook iets aan de namen van zijn verschillende kinderen, wiens nageslacht zeker te vinden is. Heel veel succes!
deze oma was mijn oma zus gehuwd der Meer- brouwer . ik heb haar nooit gekend maar ben blij iets van de familie te weten gekomen omdat ik een stamboom ben aan het vervaardigen en oma nassy komt ook ervoor
Heel leuk dat u uw stamboom aan het uitzoeken bent. U komt vast en zeker meer spannende tori’s tegen. Zoek ook via delpher.nl in de oude kranten. Succes! Usha
In 1967 leerde ik Siegfried Werners kennen in de Openbare Bibliotheek te Amsterdam. Af en toe dronk ik wel eens een kopje koffie bij hem aan de Churchillaan. In die periode promoveerde hij op het internationale recht. En ik wist, dat hij ook een roman had geschreven. Zijn sociale communicatie was heel positief, en er was geen spoor van academische arrogantie; hij had een goed luisterend oor en een wijs inzicht. Later verloor ik hem jarenlang uit het oog; hij was inmiddels getrouwd, had een gezin, en een diplomatieke functie. Ik was zeer verrast hem in 2008 weer in Amsterdam te ontmoeten, Siegfried was inmiddels tachtig, en ook ik was op jaren. Na enige tijd hoorde ik geen berichten meer, en ben eens langs zijn adres gegaan, maar daar was hij vertrokken, de nieuwe bewoner dacht, dat hij was opgenomen in een verzorgingstehuis. Ik vind het heel bijzonder, dat ik in uw artikel veel lees over de bijzondere familie van Siegfried, en dat hij een zoon is van de veel geprezen dokter Joh. Nassy; een pracht verhaal, dank daarvoor. Helaas weet ik niet of Siegfried nog in leven is; hij zou dan ver in de tachtig zijn.
Beste meneer Polman, ik kan u melden dat Siegfried nog ‘alive and kicking’ is, ik heb hem i.v.m. dit artikel ook gesproken. Mocht u hem willen contacten, dan kunt u mij een email sturen, ik stuur dat dan door naar zijn dochter. M.v.g., Usha Marhé
Beste Usha Marhé Heel veel dank voor uw reactie. Het doet mij goed te vernemen, dat Siegfried Werners nog “alive and kicking” is. Met vriendelijke groet Frans Polman
Prachtig om nogeens over Oma Nassy te lezen. Waande mij weer als jong meisje fietsend vanuit mijn familie aan de Wagenwegstraat overgaand in de Dr.J.F Nassylaan om uiteindelijk mijn grootouders in de Gravenstraat te bezoeken. Mooie tijden!
Kort na het overlijden van dokter Nassy verscheen ‘Gedenkboek Dr.J.F.Nassy’ waarin verschillende (in die tijd) bekende Surinamers (o.a.Lou Lichtveld) herinneringen aan hem hebben geschreven. Ik bezit alleen een vrij onduidelijke fotokopie. Het is mogelijk dat Joan Werners (de schrijfster, een kleindochter van dokter Nassy) een beter exemplaar heeft. Over de ouders van J.F.Nassy lees ik daarin alleen dat zij ‘eenvoudige’ mensen waren. De ouders van mw. Nassy-Brouwer moeten tamelijk vermogend zijn geweest.
Mevrouw Essed, dank voor de aanvulling, nadat ik uw reactie had gelezen ben ik op zoek gegaan naar dat gedenkboek en vond een kort artikel in De West van 03-09-1947 over dat gedenkboek. Ik hoop dat Joan het boekje heeft.
Als ik de naam van mevrouw Nassy – Brouwer hoor, moet ik altijd denken aan een verhaaltje mij vaak verteld door tante Esseline Polanen (1909 – 2004), apothekeres aan de Burenstraat.
Ze vertelde me dat zij en een paar van haar klasgenootjes als lagereschoolmeisjes, met strikken in het haar, altijd op het adres aan de Nassylaan nummer 2 aanbelden. Een electrische deurbel was voor hen zoiets bijzonders waar ze hun vingers niet van af konden houden.
Vervolgens staken ze vliegensvlug de weg over om onder het balkon van de winkelier toe te kijken hoe mevrouw Nassy moeizaam naar de deur toe ging, open deed om dan niemand daar aan te treffen.
Volgens het verhaal ging mevrouw Nassy toen al met een wandelstok door het leven omdat ze niet zo goed ter been was en natuurlijk had ze het ook door dat die ondeugende meisjes haar aan de overkant stonden uit te lachen.
Ze zwaaide dan met haar wandelstok naar de meisjes en riep luid: “Mi e libi unu gi ouderdom! Mi sab unu yere. Jij Esseline Polanen, je vader zal dit zeker van mij vernemen”
En wanneer vader Polanen, een strenge schoolmeester, later naar huis kwam zwaaide er natuurlijk altijd wat voor de jonge Esseline.
Dit verhaal vertelde tante Es me toen ze zelf al rond 90 jaar oud was en nu zelf niet meer goed ter been was en ze zei dan altijd lachend erbij dat mevrouw Nassy gelijk had gekregen, want de oude dag rekent uiteindelijk altijd wel met je jeugdige streken af.
Tante Es zei ook altijd erbij: “Ik wens dat oma Nassy nog in leven was om te zien dat haar woorden uitgekomen zijn.”
BTW, ik heb oma Nassy zelf ook nog gekend; niet persoonlijk, maar zittend in haar schommelstoel bij het raam.
Ik zat op de Christelijke School aan de Gravenstraat, zoals dat toen nog heette en we liepen altijd door de Nassylaan na school.
Niet alleen voor de koelte van de bomen, maar ons grootste plezier was wel om de hoge stoep van haar huis te beklimmen om naar dat oude vrouwtje bij het raam te gluren.
De oudere kinderen vertelden de jongere dan altijd dat die vrouw oma Nassy was en dat ze wel “honderd-miljoen-jaar” oud was. Je kent de kinderlijke fantasie en overdrijving wel 😛
Mooi Sonja!
Usha ik heb net dit artikel met heel veel plezier gelezen, Geloof me als ik je vertel dat ik even niet meer moe was. Schitterend, mijn eerste stap naar school als 3 jarige was op de Alvaresschool.Toevallig bij de show van Raymann, vorige week, vertelde ik aan mijn zoon Gianni hoe ik als kind speelde op de stoepen van Thalia en het huis ernaast (hihi). De begraafplaats hinderde ons niet ook omdat ik wist dat mijn Nani daar begraven was. Toeval wil dat ook Gianni op de Nassy Brouwer school heeft gezeten, al is de locatie verandert.Jammer dat het gebouw er niet meer staat. Mooi interessante artikel. Mijn hartgrondige dank dat je het wilde openbaren en delen. Ik vertel het morgen in de auto naar Ausan Gezondheidscentrum Groningen.